Atatürk Kültür Merkezi’nin Hikayesi
Kent & İmar
İlk yayın :
8 Şubat 2022
İstanbul kent yaşamı ve belleği için en simgesel noktalardan biri, Taksim Meydanı. Meydanın en büyük tamamlayıcılarından biri ise Atatürk Kültür Merkezi. 1936 nazım imar planlarında, halkın kullanımı için geniş bir yeşil alan olarak tasarlanan Gezi Parkı ve Meydan yakınında bir opera binası planı Mimar Henri Prost tarafından öne sürüldüğünde, Atatürk Kültür Merkezi’nin de fikri temelleri atılmış oldu. İsmet İnönü’nün onayından geçen Nazım İmar Planları’nda opera binası olarak bahsedilen Atatürk Kültür Merkezi’nin temelleri İstanbul Valisi Lütfi Kırdar döneminde, 1946’da atılabildi. Uzun inşa döneminin ardından, İstanbul Kültür Sarayı adıyla 1969’da açıldı. 1970’te ‘Cadı Kazanı’ oyunu sırasında çıkan yangın sebebiyle kullanılamaz hale geldi. 8 yıl tadilat halinde kalan yapı, 1978’de Atatürk Kültür Merkezi adıyla yeniden açıldı. 2005’te yapının yıkımı, ilk defa gündeme getirildi. Yapı, sağlam olmadığı öne sürülerek 2008’de kapatıldı. Kültür varlığı ilan edilmesine, itirazlara ve yenileme kararına rağmen 2018’de tamamen yıkıldı. AKM, kapalı kaldığı 13 yılın ardından, tarihinde üçüncü defa; eski ismi, eski işlevi ve orijinal yapının mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu Mimar Murat Tabanlıoğlu tarafından tasarlanan yeni binası ile; 29 Ekim 2021’de yeniden açıldı.
1936
Topçu Kışlası yerine halkın kullanımına açık yeşil bir meydan ve bir fikir olarak, meydanda bir opera binası planlandı.
İstanbul’un kent tasarımı için 1930’larda başlayan yenileşme girişimleri Topçu Kışlası ve mezarlıkların bulunduğu bölgede, Gezi Parkı ve Taksim Meydan’ını kapsayan, halkın kullanabileceği geniş bir yeşil alan tasarlanması fikrini de beraberinde getirdi. 1936’da Henri Prost, Meydan için yaptığı planlama içerisinde nihayetinde Atatürk Kültür Merkezi
İstanbul’un kent tasarımı için 1930’larda başlayan yenileşme girişimleri Topçu Kışlası ve mezarlıkların bulunduğu bölgede, Gezi Parkı ve Taksim Meydan’ını kapsayan, halkın kullanabileceği geniş bir yeşil alan tasarlanması fikrini de beraberinde getirdi. 1936’da Henri Prost, Meydan için yaptığı planlama içerisinde nihayetinde Atatürk Kültür Merkezi olacak olan arsa için bir opera binası yapılması fikrini öne sürdü. Tasarlanan opera binası için o dönem Mimar Auguste Perret ve Paul Bonatz’ın da önerileri alındı, fakat projenin gerçekleştirilmesi ertelendi.
1946
AKM'nin temelleri, İstanbul Valisi Lütfi Kırdar döneminde atıldı.
Opera binasının temelleri Mimar Rüknettin Güney ve Feridun Kip’in tasarımını hayata geçirmek üzere, İstanbul Belediyesi tarafından 1946’da atıldı. Merkez’in inşaatı, 23 yıl sürdü. İnşaatın uzun sürmesinin nedenleri arasında maddi imkansızlıklar ve bürokrasinin yavaşlığı gösteriliyor.
Opera binasının temelleri Mimar Rüknettin Güney ve Feridun Kip’in tasarımını hayata geçirmek üzere, İstanbul Belediyesi tarafından 1946’da atıldı. Merkez’in inşaatı, 23 yıl sürdü. İnşaatın uzun sürmesinin nedenleri arasında maddi imkansızlıklar ve bürokrasinin yavaşlığı gösteriliyor.
1956
İstanbul Belediyesi'nden Bayındırlık Bakanlığı'na devredilen projenin gerçekleştirilmesine 1956'da başlanırken Mimar Hayati Tabanlıoğlu'nun tasarımı ile yapı bir opera binasından kapsamlı bir kültür merkezine evrildi.
Mali problemler ile uzun süren inşaatı belediyenin karşılayamaması üzerine konu 1953’te Maliye Bakanlığı’na devredildi. Bayındırlık Bakanlığı’na devredilen projenin gerçekleştirilmesine 1956 yılında başlandı. Bu sırada, yalnızca bir opera binası olmak yerine daha kapsamlı bir kültür merkezi olacak şekilde yapı, Mimar Hayati Tabanlıoğlu tarafından y
Mali problemler ile uzun süren inşaatı belediyenin karşılayamaması üzerine konu 1953’te Maliye Bakanlığı’na devredildi. Bayındırlık Bakanlığı’na devredilen projenin gerçekleştirilmesine 1956 yılında başlandı. Bu sırada, yalnızca bir opera binası olmak yerine daha kapsamlı bir kültür merkezi olacak şekilde yapı, Mimar Hayati Tabanlıoğlu tarafından yeniden tasarlandı.
12 Nisan 1969
Merkez, İstanbul Kültür Sarayı adıyla Taksim'deki yerini aldı.
1969 yılında gerçekleşen açılış töreni ile Taksim’deki yerini alan yapı, “İstanbul Kültür Sarayı” olarak isimlendirildi.
1969 yılında gerçekleşen açılış töreni ile Taksim’deki yerini alan yapı, “İstanbul Kültür Sarayı” olarak isimlendirildi.
2 Mayıs 1969
Saray mı Merkez mi?
Taksim Meydanı için bir fikir olarak ortaya çıkışından inşaatı tamamlanana kadar büyük ölçüde maliyeti ile tartışma konusu olan yapı, bu defa ismi üzerinden tartışılmaya başladı.
Taksim Meydanı için bir fikir olarak ortaya çıkışından inşaatı tamamlanana kadar büyük ölçüde maliyeti ile tartışma konusu olan yapı, bu defa ismi üzerinden tartışılmaya başladı.
2 Mayıs 1969 tarihinde Muhsin Ertuğrul Cumhuriyet’teki köşesinde şöyle yazıyor:
“Neden Saray? Hangi çağda yaşıyoruz? Padişah sarayı, sultan sarayı, vezir sarayı, tekfur sarayı tarih sayfalarına geçmişken, niye yeniden Saray? (…) Böyle yerlerin adı, yamalı pantolonumu ve yarı boş midemi ürkütmemeli. Biraz daha kendimize uygun, alçakgönüllü bir ad aramalıydık!..”
27 Kasım 1970
Cadı Kazanı oyunu sırasında çıkan yangın sebebiyle yapı kullanılamaz hale geldi.
Açılıştan kısa bir süre sonra, 27 Kasım 1970’te, Arthur Miller’ın Cadı Kazanı oyununun bir gösterimi esnasında Kültür Sarayı’nda binayı kullanılamaz hale getiren bir yangın çıktı. Can kaybı yaşanmayan yangında; başka bir oyun için Topkapı Sarayı’ndan Kültür Sarayı’na getirilen IV. Murat’ın bir kaftanı ve tablosu, değerli bir Kur’an’ın da içinde bul
Açılıştan kısa bir süre sonra, 27 Kasım 1970’te, Arthur Miller’ın Cadı Kazanı oyununun bir gösterimi esnasında Kültür Sarayı’nda binayı kullanılamaz hale getiren bir yangın çıktı. Can kaybı yaşanmayan yangında; başka bir oyun için Topkapı Sarayı’ndan Kültür Sarayı’na getirilen IV. Murat’ın bir kaftanı ve tablosu, değerli bir Kur’an’ın da içinde bulunduğu önemli eşyalar, bina ile birlikte yandı.
1978
Atatürk Kültür Merkezi yangının ardından tekrar açıldı.
Onarılıp tekrar açılabilmesi 1978’i bulan Kültür Sarayı, tekrar Hayati Tabanlıoğlu tarafından tasarlandı. Bu kez, Atatürk Kültür Merkezi olarak isimlendirildi.
Onarılıp tekrar açılabilmesi 1978’i bulan Kültür Sarayı, tekrar Hayati Tabanlıoğlu tarafından tasarlandı. Bu kez, Atatürk Kültür Merkezi olarak isimlendirildi.
2005
AKM’nin yıkılışı ilk kez gündeme getirildi.
AKM, 1978’den 2008’e, Taksim Meydanı’nda bir kültür merkezi olarak hizmet vermeye devam etti.
AKM, 1978’den 2008’e, Taksim Meydanı’nda bir kültür merkezi olarak hizmet vermeye devam etti.
2005 yılında dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, AKM’nin yıkımına dair tartışmaları başlatan ve gündeme getiren isim oldu. 11 Ağustos 2005 tarihli Milliyet Gazetesi’nde yer alan bir haber, Koç’un “ekonomik ömrünü tamamladığı” gerekçesiyle AKM’nin yıkılması gerektiğini dile getiren ifadelerine yer veriyor. Aynı yıl içinde, AKM’nin mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu Mimar Murat Tabanlıoğlu’nun, yıkımın söz konusu olmadığını, yapının günün koşullarına uyum sağlayabilmesi için çalışmalar yapıldığına dair açıklamalarına da ulaşılabiliyor.
2007
Taksim Yayalaştırma Projesi ile AKM’nin yıkılması tekrar gündeme geldi.
2005’te başlayan yıkım tartışmaları, 2007’de Taksim Meydanı’nda trafiği yer altına almayı ve Gezi Parkı’na yeniden Topçu Kışlası yapılmasını hedefleyen “Taksim Yayalaştırma Projesi” ortaya çıktığında yeniden gündeme geldi.
2005’te başlayan yıkım tartışmaları, 2007’de Taksim Meydanı’nda trafiği yer altına almayı ve Gezi Parkı’na yeniden Topçu Kışlası yapılmasını hedefleyen “Taksim Yayalaştırma Projesi” ortaya çıktığında yeniden gündeme geldi.
31 Mayıs 2008
Bina güçlendirme ve tadilat gerekçeleri ile AKM kapatıldı.
31 Mayıs 2008’de AKM’nin perdeleri, binayı güçlendirme ve tadilat gerekçeleri ile “Operation: Orfeo" oyunuyla birlikte kapandı. AKM’nin 1 Haziran 2008 - 1 Ekim 2009 tarihleri arasında kapalı kalacağı açıklanmış, yapının yenileme projesi Murat Tabanlıoğlu’na verilmişti. Tabanlıoğlu’nun projesi, 2009 yılında yargı tarafından reddedildi. Yargının gere
31 Mayıs 2008’de AKM’nin perdeleri, binayı güçlendirme ve tadilat gerekçeleri ile “Operation: Orfeo" oyunuyla birlikte kapandı. AKM’nin 1 Haziran 2008 - 1 Ekim 2009 tarihleri arasında kapalı kalacağı açıklanmış, yapının yenileme projesi Murat Tabanlıoğlu’na verilmişti. Tabanlıoğlu’nun projesi, 2009 yılında yargı tarafından reddedildi. Yargının gerekçesinde binanın özgün nitelikleri ve değerlerinin kaybına neden olacağı yer aldı.
Haziran 2013
Gezi Parkı Olayları sırasında AKM, simgesel bir yapı haline geldi.
AKM’nin yenilenme kararı sonrası yapı yıkılacak mı yeniden mi yapılacak tartışmaları sürerken; 28 Mayıs tarihinde Gezi Parkı Olayları başladı.
8 Haziran 2013’te, dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında; Gezi Parkı’na yeniden Topçu Kışlası yapılacağını hatırlattı, AKM’nin yıkılarak yerine barok tarzı bir opera ve kültür merkezi inşa edileceğini açıkladı. AKM, olaylar sırasında simgesel bir yapı halini aldı. Gezi Parkı katılımcılarının astıkları pankartlar ile o sırada 5 yıldır kapalı olan Merkez’in cephesi, bir sergiye dönüştü.
Haziran 2014
AKM, Murat Tabanlıoğlu küratörlüğünde, Hafıza Mekanları sergisinde yer aldı.
Atatürk Kültür Merkezi ve Gezi Parkı Olayları döneminde AKM’nin parkatlarla örülü bir fotoğrafı, 2014’te 14. Uluslararası Venedik Bienali’nde Murat Tabanlıoğlu küratörlüğünde, Hafıza Mekânları sergisinde yer aldı.
Atatürk Kültür Merkezi ve Gezi Parkı Olayları döneminde AKM’nin parkatlarla örülü bir fotoğrafı, 2014’te 14. Uluslararası Venedik Bienali’nde Murat Tabanlıoğlu küratörlüğünde, Hafıza Mekânları sergisinde yer aldı.
30 Mayıs 2018
AKM tamamen yıkıldı
Kültür varlığı ilan edilmesine ve itirazlara rağmen AKM, 2018’de tamamen yıkıldı. 6 Kasım 2017’de Haliç Kongre Merkezi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yeni AKM projesi tanıtılarak projenin 2019’un ilk çeyreğinde biteceği ifade edildi. 13 Şubat 2018 tarihinde AKM’de ilk kazma vuruldu ve aynı yılın 30 Mayıs tarihinde yıkım sona erdi
Kültür varlığı ilan edilmesine ve itirazlara rağmen AKM, 2018’de tamamen yıkıldı. 6 Kasım 2017’de Haliç Kongre Merkezi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yeni AKM projesi tanıtılarak projenin 2019’un ilk çeyreğinde biteceği ifade edildi. 13 Şubat 2018 tarihinde AKM’de ilk kazma vuruldu ve aynı yılın 30 Mayıs tarihinde yıkım sona erdi.
29 Ekim 2021
Atatürk Kültür Merkezi, eski işlevi, eski ismi ve yeni binasıyla yeniden açıldı.
AKM’nin ilk inşaatı 23 yıl sürdü. 52 yıllık tarihi boyunca toplamda 21 yıl kapalı kaldı, mimarları değişti, isim değiştirdi ve üç defa açıldı. Temeli 19 Şubat 2019’da atılan yeni Atatürk Kültür Merkezi; kapalı geçen 13 yılın ardından orijinal yapının mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu Mimar Murat Tabanlıoğlu’nun planları ve tasarımı ile 29 Ekim’de
AKM’nin ilk inşaatı 23 yıl sürdü. 52 yıllık tarihi boyunca toplamda 21 yıl kapalı kaldı, mimarları değişti, isim değiştirdi ve üç defa açıldı. Temeli 19 Şubat 2019’da atılan yeni Atatürk Kültür Merkezi; kapalı geçen 13 yılın ardından orijinal yapının mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu Mimar Murat Tabanlıoğlu’nun planları ve tasarımı ile 29 Ekim’de 2021’de, Cumhuriyet’in henüz birkaç yaşında olduğu zamanlarda planlandığı işleviyle, bir kültür merkezi olarak eski ismi ve yeni binasıyla tekrar açıldı.
İLGİNİ ÇEKEBİLİR
Video İsrail Askerlerine Yapılan Saldırıyı mı Gösteriyor?
Fotoğraf İsrail’deki Atatürk Büstünü Öpen İsrail Askerini mi Gösteriyor?
Görüntüler 16 Ekimde Meydana Gelen Malatya Depremini mi Gösteriyor?
14 Ekim 2024 Tarihli Resmi Gazete’de Bakanlık Atamalarının Yayınlandığı İddiası Doğru mu?
Videonun Hizbullah’ın İsrail’e Attığı Güdümlü Füzeleri Gösterdiği İddiası Doğru mu?
Artvin Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na Satanist Semboller İçeren Bir Hediye mi Verdi?
Almanya Kaçak Sığınmacıları Daha Hızlı Gönderme Konusunda Türkiye ile Anlaştı mı?
Dilan Polat ve Kardeşleri'nin Paylaşılan Videosu Güncel mi?
Yükseköğretime Girişte Değişen Sınav Sistemleri
Video, İsrail'e Yapılan Füze Saldırısını mı Gösteriyor?