Merkez Bankası’nın Enflasyon Tahminleri

TCMB her yılın ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarının sonunda dört kez olmak üzere enflasyon raporu açıklıyor. Merkez Bankası başkanının sunumuyla beraber açıklanan bu raporlarda yıl sonuna dair enflasyon tahminleri ve gelecek yıllara dair enflasyon beklentileri yer alıyor. Bu raporlarda şirketlere yöneltilen enflasyon beklenti anketi sonuçları da kamuoyuyla paylaşılıyor.

28 Ekim 2020'de açıklanan enflasyon raporundan  kısa bir süre sonra 7 Kasım tarihinde Murat Uysal görevden alınıp ve yerine eski Maliye Bakanı Naci Ağbal getirilmişti. Naci Ağbal  16 Aralık tarihinde gerçekleştirdiği Para ve Kur Politikası Tanıtım Toplantısı'nda uzun vadeli enflasyon hedeflerinin %5 seviyesinde olduğunu ve enflasyon oranını düşürmekte kararlı oldukları açıklamasında bulunmuştu. 20 Mart 2021 tarihinde TCMB Başkanlığı görevinden alınan Naci Ağbal'ın yerine ise Şahap Kavcıoğlu göreve getirilmişti. Şahap Kavcıoğlu da göreve başladığında uzun vadeli enflasyon hedeflerinin %5 seviyesinde olduğunu kamuoyuyla paylaşmıştı. 29 Nisan 2021 tarihinde ise Kavcıoğlu Merkez Bankası'nın "Enflasyon Raporu" bilgilendirme toplantısında 2021 yıl sonuna dair enflasyon tahminlerini %12,2, 2022 yıl sonuna dair tahminlerini de %7,5 olarak açıklamıştı. Kavcıoğlu, 29 Temmuz 2021 tarihindeki toplantıda ise yıl sonu enflasyon oranı tahminlerinin %14,1 , 2022 yıl sonu tahminlerinin de %7,8 olduğunu belirtti.

Temmuz ayına dair TCMB’nin enflasyon raporları incelendiğinde, yıl sonu için açıklanan enflasyon oranlarının önemli bir kısmının tahmin edilenlerden daha yüksek olduğu görülüyor. 2010 yılından bu yana sadece 2010, 2012 ve 2019 yıllarında TCMB’nin temmuz ayındaki yıl sonu tahmini, yıl sonu gerçekleşenden daha yüksek seviyede. Diğer yıllarda ise yıl sonu gerçekleşen enflasyon oranları, TCMB’nin yıl sonu tahminlerinin oldukça üzerindeydi.

Özellikle 2013-2018 yılları arasındaki hiçbir yılda TCMB’nin temmuz ayında yapmış olduğu yıl sonu enflasyon tahmini tutmadı. Özellikle 2011, 2017 ve 2018 yıllarında tahmin edilen ve gerçekleşen enflasyon oranları arasında oldukça büyük farklar oluştu. Bunların yanında temmuz ayındaki yıl sonu enflasyon tahmini de TCMB'nin yayınladığı en yüksek enflasyon oranı. Haziran ayında %17,53 olarak açıklanan enflasyon oranının yıl sonunda hangi seviyede olacağı da kamuoyunca merakla bekleniyor.

TCMB'nin yıllık çeyrek bazlarda açıkladığı enflasyon tahminlerine yıllara göre bakıldığında, 2010 ile 2020 yılları arasında sadece 2010, 2012 ve 2019 yıllarında yıl sonunda gerçekleşen enflasyonun tahmin edilenin altında olduğu görülüyor. Diğer yıllardan 2011, 2017 ve özellikle 2018 ile 2020 yıllarında da tahmin edilen enflasyon ile gerçekleşen enflasyon arasındaki fark oldukça fazla. 2021'de yıl sonu %12,2 olarak açıklanan yıl sonu tahmini de 2019 yılından sonraki en yüksek yıl sonu tahmini.

TCMB’nin her sene ocak ayının sonunda açıkladığı enflasyon raporları incelendiğinde de durum temmuz ve nisan aylarından çok farklı değil. Yine TCMB’nin 2010, 2012 ve 2019 yıllarının ocak ayında yapmış olduğu yıl sonu enflasyon tahminleri gerçekleşen enflasyonun üzerindeydi. Diğer yıllarda yıl sonu enflasyon oranları TCMB tahminlerinin üzerinde gerçekleşti. Özellikle 2018 yılı sonunda gerçekleşen %20,3’lük enflasyon oranı %7,9’luk TCMB tahmininin iki katından da fazlaydı. Ocak 2021'de açıklanan yıl sonu enflasyon tahmini de %9,4 ile 2019'dan sonra en yüksek ocak ayı tahmini.

Aralık 2020'de %14,6 olarak açıklanan yıllık enflasyon oranı TCMB'nin Ocak 2020'ye dair hedefi olan %8,2'nin de oldukça üstünde. Ocak 2021'de açıklanacak olan Aralık 2020 yıl sonu enflasyon oranının sene başındaki hedefin 2 katı olması da oldukça muhtemel.

TCMB yıl sonu enflasyon tahminleri ülke ekonomisinin gidişatına göre değişebiliyor. Gıda enflasyonu, işsizlik, dış ticaret, faiz oranları, TL’nin yabancı para birimler karşısındaki değer kaybı ya da kazancı, dış borçlar, güven endeksleri, yabancı yatırımcı şirketlerin ülke notu gibi tahminleri etkileyebilecek birçok parametre mevcut.

2010-2020 arasındaki 11 yılın 8’inde TCMB’nin yıl sonu enflasyon tahminleri 6 ay öncesine göre yükseldi, bir başka deyişle yıl sonunda ülkede emtia fiyatlarının daha da yükseleceği öngörüldü. Fakat bu 8 yılda sadece 2010 yılındaki enflasyon oranı tahmini Ocak-Temmuz arası artarken, yıl sonu gerçekleşen enflasyon oranı tahminden daha yüksek gerçekleşti. Tahminlerin düşüş gösterdiği, buna rağmen yıl sonu gerçekleşen enflasyon oranının daha düşük olduğu iki yıl ise; 2012 ve 2019. TCMB’nin 2021’de ocak ayındaki yıl sonu tahmini %9,4, nisan ayındaki tahmini %12,2, temmuz ayındaki tahmini ise %14,1.