Bültenler
5'
Türkiye’nin Yasa Dışı Bahis ile Mücadelesi
SporToplum
İlk yayın :
27 Kasım 2024
2024 yılını kapatırken Türkiye’nin gündemi yasa dışı bahis. Geçtiğimiz haftalarda Türkiye’nin en büyük yasa dışı bahis operasyonlarından birisi başladı. Birçok ilde yapılan operasyonlarla aralarında Serdar Ortaç, Mehmet Ali Erbil gibi ünlü ve fenomenlerin de yer aldığı onlarca isim yasa dışı bahis reklamı yapma suçundan gözaltına alındı. Gözaltına alınan bazı isimler tutuklandı, sosyal medya hesaplarına Türkiye’de erişim engeli getirildi. Yakalama kararı çıkarılan ünlü isimlere her geçen gün bir yenisi daha eklenirken, yasa dışı bahis ile ilgili operasyonlar da ülke genelinde devam ediyor.
Türkiye’de spor bahisleri ve diğer şans oyunları 7258 sayılı “Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlemesi Hakkında Kanun” ile düzenleniyor. Bu kanunun verdiği yetkiye dayalı bir yasal lisans sahibi olmadan izinsiz oynatılan bahisler de yasa dışı bahis olarak nitelendiriliyor. Türkiye’de son yıllarda artış gösteren yasa dışı bahisin adresi ise çevrimiçi ortamlar.
Türkiye’de Şans Oyunlarının Düzenlenmesi
Türkiye’deki resmi şans oyunlarının temeli, 1939’da kurulan Millî Piyango İdaresi ile atıldı. 2017’ye kadar da Millî Piyango İdaresi şans oyunlarını düzenleyen tek yetkili kurumdu. Kurum, 2017 yılında çıkan KHK ile Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devredildi. TVF, elinde bulundurduğu “Nakit Karşılığı Şans Oyunları Lisansı”nı 2020’de 10 yıllığına Demirören Holding ve İtalyan şirket Sisal’ın ortak kurduğu Sisal Şans şirketine kiraladı. Bu anlaşmaya göre Sisal Şans, Millî Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü’nün izleme ve denetimine tabi olmak üzere TVF’nin onay verdiği şans oyunlarının düzenlemesine ilişkin iş ve hizmetleri yerine getiriyor. TVF aynı zamanda 2017 yılından beri Türkiye’de At Yarışı Düzenleme ve Bahis Kabul Etme Lisansını da elinde bulunduruyor.
Türkiye’de spor bahisleri için düzenlemede yetkili kurum ise Spor Toto Teşkilatı. 2004’te Spor Toto’nun bünyesinde spor bahis oyunu olarak başlayan İddaa, 2019’da Demirören Holding ve ABD’li Scientific Games ortaklığından oluşan Şans Girişim Ortak Girişimi’ne 10 yıl için devredildi. Türkiye’deki özel bahis şirketleri Spor Toto Teşkilatı’ndan yada İddaa’dan sanal bayilik izni alarak bahis oynatabiliyor. Bunun yanı sıra Nesine, Misli gibi spor bahislerinin dışında şans oyunları oynatan şirketler ve Tuttur gibi eşya piyangosu satan şirketler ise Milli Piyango İdaresi’nin izniyle bunu gerçekleştiriyor. Ancak, şans oyunu oynatan özel şirketlerin kullanıcıya doğrudan para göndermesi Milli Piyango İdaresinin usul ve esaslarına göre yasal değil. Bunun için özel şirketler ödül olarak yalnızca kendi sitelerinde geçerli olan kredi puanları kazandırıyor. Kullanıcılar kazandıkları kredi puanı ile spor oyunlarına bahis oynayıp para kazanabiliyorlar.
Özetle 2017’ye kadar şans oyunları ve spor bahisleri devlet tekelindeyken adım adım Demirören Holding’in ortak olduğu şirketlere geçti. Demirören Holding 2019’da Misli.com’u satın almıştı. Bu şekilde daha önce Şans Topu, 10 Numara, Sayısal Loto, Milli Piyango gibi şans oyunları bulunan Milli Piyango’nun sitesinde Misli.com üzerinde oynanan sanal oyunlar da oynanmaya başladı. Demirören Holding dışında da Türkiye’de şans oyunlarıyla ilgili lisansı alan birkaç şirket daha bulunuyor.
Yasa Dışı Bahisin Kontrol Edilemeyen Reklam Boyutu
Son dönemde yasa dışı bahis konusu Türkiye’nin gündeminde önemli bir yer tutuyor ve bu sorunun birkaç boyutu dikkat çekiyor. Lisanssız bahis sitelerinin Türkiye’deki faaliyetleri, özellikle internet üzerinden, son yıllarda hızla artmış durumda. Kuzey Kıbrıs, Malta gibi ülkelerde kurulan bu şirketler, kendi ülkelerinde lisanslı olsalar da Türkiye’de herhangi bir yasal zemine sahip değiller. Bu durum, yüksek kazanç sağladığı iddia edilen yasa dışı bahis dünyasında mafya hesaplaşmalarını bile gündeme getiriyor.
En büyük sorunlardan biri, bu sitelerde dönen paraların vergilendirilememesi ve takip edilememesi. Ayrıca, bu siteler sosyal medyada görünürlüklerini artırmak için ünlü isimler ve fenomenlerle iş birliği yapıyor. Mehmet Ali Erbil ve Serdar Ortaç gibi ünlüler, doğal görünümlü tanıtım videolarıyla yasa dışı bahis sitelerini dolaylı olarak reklam ediyor. Bunun yanı sıra, sosyal medya fenomenleri doğrudan bu sitelere yönlendirme yaparak yasa dışı faaliyetlerin yayılmasına katkıda bulunuyor.
Eski futbolcu Batuhan Karadeniz ve sosyal medya fenomeni Yasin Obuz, yasa dışı kumar oyunları oynattıkları yayınlarla gündeme geldi. Gürcistan’a taşınarak bu içerikleri üreten iki isim hakkında da savcılık tarafından yakalama kararı çıkarıldı. Yasa dışı bahis sitelerinin görünür olduğu bir diğer alan ise futbol müsabakaları oldu.
Geçtiğimiz aylarda Galatasaray, forma sponsorluğu için “Merit King News” adlı bir haber sitesiyle anlaşma yaptığını açıkladı. Ancak, siteye girildiğinde yasa dışı bahis platformu olduğu anlaşıldı. Galatasaray, durumu fark ettikten sonra anlaşmayı iptal etti ve savcılık soruşturması sonucunda kulüp için kovuşturmaya gerek olmadığına karar verildi. Öte yandan, Adana Demirspor ve Gaziantep FK’nın stadyum reklam panolarında Merit King reklamı yayınlanması, iki kulüp başkanını Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu’na sevk ettirdi. Tüm bu gelişmeler yaşanırken, sponsorluğu onaylayan TFF ise herhangi bir soruşturma geçirmedi.
Futbol Maçlarında Reklam Panoları Sorunu
Yasa dışı bahis reklamlarının en çok görüldüğü alanlardan biri, Türk takımlarının ve Milli Takım’ın Avrupa’daki maçları oldu. Teknolojik gelişmelerle birlikte stadyumlardaki dijital reklam panoları, yayınlara farklı ülkeler için özel reklamlar gösterecek şekilde uyarlanabiliyor. Bu yöntem, bazı ülkelerde yasak olan bahis ve alkol reklamlarının yerine farklı içeriklerin gösterilmesini sağlıyor.
2021 yılında PSV Eindhoven - Galatasaray maçının TV8 ekranlarında yayınlanması sırasında televizyon yayınına yasa dışı bahis reklamları verildiği, oysa stadyumda farklı reklamların yer aldığı ortaya çıktı. Bu olay sonrası RTÜK, kanalın sahibi Acun Ilıcalı’ya 457 bin TL ceza kesti. Ancak ilerleyen dönemde, bu tür reklamlar stadyum panolarında da görünmeye başladı. TRT, Milli Takım ve Türk takımlarının Avrupa maçlarında yasa dışı bahis reklamlarını canlı yayın sırasında sansürleyemediği için bu reklamlar izleyicilere ulaştı. Son olarak, Milli Takım’ın İzlanda ve Karadağ deplasman maçlarında TV8 yayınına yansıyan yasa dışı bahis reklamları nedeniyle Acun Ilıcalı hakkında yeni bir soruşturma başlatıldı.
Peki bu reklamlardan kim sorumlu?
UEFA, bu yıl değişen teknolojiye uyum sağlayarak yapay zeka ile değiştirilebilir reklamları da içeren yeni bir reklam yönetmeliği yayınladı. UEFA Uluslar Ligi ve Avrupa Şampiyonası için geçerli olan yönetmelik, “çift üretilmiş” reklam panolarının kullanılmasına izin veriyor. Reklam panolarında gösterilecek içerikleri ev sahibi takım belirlerken, bu yetki isteğe bağlı olarak 3. bir kuruluşa ya da deplasman takımına devredilebiliyor.
Gazeteci Aygün Özipek, İzlanda Futbol Federasyonu ile iletişime geçerek, Türkiye’deki yasa dışı bahis reklamlarının reklam panolarını Türkiye’de faaliyet gösteren Donanım Medya’nın sağladığını belirtti. Gazeteci Burhan Can Terzi’nin ulaştığı bilgilere göre Türkiye’de stadyumların reklam panoları için takımlar ihale açıyor ve Donanım Medya, Galatasaray’ın stadyumu için reklam alan firma olarak öne çıkıyor. Şirketin sosyal medya hesaplarında, Milli Takım’ın yanı sıra Beşiktaş Park, Kadıköy Şükrü Saraçoğlu ve Seyrantepe Arena’da reklam verdikleri görülüyor. Şirket ise bu iddialarla alakalı olarak Karadağ - Türkiye maçın için 14 dakika LED reklam süresi satın alındığını, yasadışı bahis siteleriyle ilgileri olmadığını belirtti.
Öte yandan, LaLiga ve Serie A maçlarının Türkiye’deki resmi yayıncısı olan Saran Medya’ya ait S Sport’un da başı yasa dışı bahis reklamları yüzünden dertte. Geçtiğimiz günlerde konuyla ilgili açıklama yapan Saran Medya, sanal reklamların Serie A’ya ve LaLiga'ya ait olduğunu belirterek, yapılan sözleşmelerden kaynaklı olarak hiçbir şekilde reklamları değiştirme haklarının bulunmadığını ifade etti.
Kiralık Banka Hesapları
Yasa dışı bahis sitelerinin en kritik noktası, para akışını sorunsuz bir şekilde sağlayabilmek ve bu akışı takip edilmesi zor hale getirmektir. İlginç bir şekilde, bu sitelerde Visa, Mastercard ve Troy gibi uluslararası ödeme sistemlerinin yanı sıra Papara ve Turkcell’in altyapısını kullanan Paycell gibi yerel platformlar da ödeme yöntemleri arasında yer alıyor. Daha da dikkat çekici olan ise, bahis sitelerinin paraya ihtiyacı olan kişilerden banka hesabı kiralayarak kazananlara bu hesaplar üzerinden ödeme yapması.
Telegram grupları ve YouTube videolarında, Papara ve Paycell aracılığıyla nasıl ödeme alınacağı ve para yatırılacağına dair rehberler paylaşılması bu yöntemlerin yaygınlığını gözler önüne seriyor.
Öte yandan, Papara, 2021 yılında resmi internet sitesinde yasa dışı bahis ve dolandırıcılığın zararlarına dair kapsamlı bir bilgilendirme yayınlayarak bu konudaki farkındalığı artırmaya da çalışmış.
İLGİNİ ÇEKEBİLİR