Zaman Tüneli
1'
Ukrayna-Rusya Savaşı'nın Tarihsel Kökenleri
GüvenlikPolitikaTarihToplum
İlk yayın :
26 Mart 2025
Yazar:
Gül Hür
2024 yılı boyunca Ukrayna’daki savaş tüm şiddetiyle sürerken diplomatik girişimler ise çıkmaza girmiş durumda. İki yılı aşkın süredir devam eden geniş çaplı işgale rağmen ne Ukrayna ne de Rusya belirleyici bir üstünlük sağlayabildi. Batı’nın desteği özellikle Ukrayna için hayati önemde. Ancak bu destek savaş yorgunluğu ve siyasi değişimlerle test ediliyor. Özellikle Donald Trump’ın yeniden siyasete dönüşü ve savaşı “kendi yöntemleriyle” bitirme vaadi, jeopolitik gerilimi yeniden tırmandırdı.
Peki, şimdilerde iyice çıkmaza giren bu savaşın tarihsel kökenleri nereye dayanıyor? Ukrayna-Rusya ilişkisinde köşetaşı olacak önemli tarihsel dönemeçleri derledik:
1991’den Önce
Bağımsızlık Öncesi Süreç ve Sovyet Mirası
Ukrayna’nın bugün yaşadığı krizler, Sovyetler Birliği’ndeki geçmişiyle doğrudan bağlantılı. 1922–1991 yılları arasında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler’in ikinci en büyük ve en güçlü cumhuriyetiydi. Tarımdan ağır sanayiye, askeri altyapıdan Karadeniz Filosu’na kadar birçok stratejik unsur burada
1991–2014
Sessiz Yıllardaki Kırılmalar
1991 ile 2014 arasında Ukrayna-Rusya ilişkileri yüzeyde sakin görünse de, ileride patlak verecek krizlerin tohumları bu dönemde atıldı. 1997’de imzalanan Dostluk Antlaşması, Rusya’nın Ukrayna’nın sınırlarını tanıdığını ilan etti, ancak Kırım’ın statüsü ve Karadeniz Filosu üzerindeki tartışmalar bu dönemde devam etti. 2004’teki Turuncu Devrim, Ukray
2014
Kırılma Noktası
Kasım 2013’te, dönemin Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç, Ukrayna’nın AB ile imzalamaya hazırlandığı ortaklık anlaşmasını iptal etti. Bu karar, halkın AB yanlısı geleceğe dair umudunu kırdı. Milyonlarca kişi Euromaidan adı verilen kitlesel protestolara
2014 Sonrası
ABD ve Batı'nın Tavrı
Batı dünyası, Rusya’nın Kırım’ı ilhakını tanımadı ve ekonomik yaptırımlar uygulamaya başladı. Fransa ve Almanya öncülüğünde yürütülen Minsk Görüşmeleriyle bir ateşkes sağlansa da Donbas bölgesinin statüsü konusunda siyasi çözüm
2014 Sonrası
Stratejik Kaynaklar ve Yeraltı Zenginlikleri
Ukrayna, sadece coğrafi olarak değil, yeraltı kaynakları açısından da son derece stratejik bir ülke. “Avrupa’nın tahıl ambarı” olmasının ötesinde, Avrupa’daki en büyük lityum, titanyum ve uranyum rezervlerine sahip. Ayrıca demir cevheri, manganez, grafit, nadir toprak elementleri, kömür ve doğalgaz gibi toplamda 23 kritik mineralin rezervlerine
2022–2024
Tam Ölçekli Savaş ve Bugünkü Durum
2022’de Rusya, Ukrayna’ya üç cepheden büyük bir işgal başlattı ve Kiev’i ele geçirmeyi hedefledi. Ancak Ukrayna’nın direnişiyle Rus birlikleri kuzeyden çekilmek zorunda kaldı. Bu sırada Bucha gibi bölgelerde sivillere yönelik katliamların kanıtları ortaya çıktı. Sonbaharda Ukrayna, Harkiv ve Herson gibi şehirleri geri aldı fakat 2023 boyunca savaş,
İLGİNİ ÇEKEBİLİR
