Covid-19 Aşıları Sebebiyle Yeni Bir HIV Varyantı mı Ortaya Çıktı?

Covid-19 aşılarının sebep olduğu iddia edilen yeni HIV varyantı ile ilgili iddialar dünya genelinde sosyal medya kullanıcıları tarafından sıklıkla paylaşılıyor. 

Dünya genelinde Covid-19 aşıları ile ilgili ortaya çıkan yeni bir tür bilgi kirliliği söz konusu. Çeşitli sosyal medya kullanıcıları tarafından AIDS’e sebep olabilen HIV virüsü ve Covid-19 aşılarının arasında bağlantılar kuran paylaşımlar artıyor. Bu iddiaların temelinde, Covid-19 aşılarının AIDS’e sebep olduğu, aşılarda HIV virüsü yer aldığı gibi yanlış ifadeler bulunuyor. Bunlardan bir tanesi de Hollanda’da yeni bir HIV varyantı keşfedildiği ve bunun Covid-19 hastalığının “bittiği zamana denk gelmesinin tesadüf olmadığı” yönünde. 

Söz konusu iddialar, Oxford Üniversitesi Büyük Veri Enstitüsü'nden araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 3 Şubat 2022 tarihinde Science dergisinde yayımlanan çalışmanın çarpıtılması ile oluşturulmuş. Söz konusu çalışmada, “VB varyantı” ya da “virülent alt tip B” (virulent subtype B) adını verdikleri yeni bir HIV varyantının tanımlandığı belirtiliyor. Bilim insanları, daha fazla bağışıklık hasarına neden olan ve alt tip B'den daha bulaşıcı olan 17 "VB varyantı" bulduklarını açıkladılar ve vakaların çoğu Hollanda'dan olduğu için, araştırmacılar Hollanda kayıtlarını inceleyerek VB varyantı ile enfekte olmuş 109 kişiden oluşan bir küme buldular. 

Çalışmanın bulgularında yeni varyanta dair şu ifadeler yer alıyor:

“Yeni "VB varyantı" (virülent alt tip B için) ile enfekte olmuş bireyler, diğer HIV varyantları ile enfekte olmuş bireylerle karşılaştırıldığında, antiretroviral tedaviden önce önemli farklılıklar göstermiştir:• VB varyantı olan kişilerde viral yük (kandaki virüs seviyesi) 3.5 ila 5.5 kat daha fazlaydı.• Ayrıca, CD4 hücre düşüş hızı (HIV tarafından bağışıklık sistemi hasarının ayırt edici özelliği), VB varyantı olan bireylerde iki kat daha hızlı meydana geldi ve onları AIDS'i çok daha hızlı geliştirme riskine soktu.• VB varyantına sahip kişiler de virüsü başkalarına bulaştırma riskinin arttığını gösterdi.”

Ancak bu araştırma, varyantın yeni ortaya çıktığını göstermiyor. Araştırmacılar, örnekler arasındaki genetik varyasyon modellerini analiz ederek, VB varyantının ilk olarak 1980'lerin sonlarında ve 1990'larda Hollanda'da ortaya çıktığını tahmin ediyor. Tahminlere göre VB varyantı, 2000'li yıllarda diğer HIV varyantlarından daha hızlı yayıldı, ancak 2010'dan beri yayılması düşüyor. Yani varyantın ortaya çıkması her halükârda Covid-19 aşılarından çok daha önceye dayanıyor. Ayrıca, çalışmada incelenen vakaların çoğuna 2000'lerde ve 2010'ların başında teşhis konmuş. 

Oxford Üniversitesi Büyük Veri Enstitüsü ve Nuffield'den kıdemli yazar Profesör Christophe Fraser, Reuters ile e-mail yoluyla iletişime geçerek,  "COVID veya COVID aşısı ile HIV'in VB varyantı ile enfekte olanlarda enfeksiyonun şiddeti arasında bir ilişki olduğu iddiasının kesinlikle hiçbir temeli yoktur." ifadelerini kullanmış. 

Benzer iddialar daha önce Full Fact, Reuters ve AP tarafından da incelenmiş. 

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan paylaşımda yeni bir HIV varyantının ortaya çıktığı ve buna Covid-19 aşılarının sebep olduğu iddia edilmişti. Söz konusu iddialar, Oxford Üniversitesi Büyük Veri Enstitüsü'nden araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 3 Şubat 2022 tarihinde Science dergisinde yayımlanan çalışmanın çarpıtılması ile oluşturulmuş. Söz konusu çalışmada, “VB varyantı” ya da “virülent alt tip B” (virulent subtype B) adını verdikleri yeni bir HIV varyantının tanımlandığı belirtiliyor. Ancak bu varyantın yeni ortaya çıktığını göstermiyor. Araştırmacılar, örnekler arasındaki genetik varyasyon modellerini analiz ederek, VB varyantının ilk olarak 1980'lerin sonlarında ve 1990'larda Hollanda'da ortaya çıktığını tahmin ediyor. Sonuç olarak, VB varyantının ortaya çıkışı ve Covid-19 aşıları arasında bir bağlantı bulunmuyor.