Kredi Kartı Borcunu Ödeyemeyenlerin Sayısı Artıyor

Türkiye’de kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı artış içinde. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi’nin verilerine göre 2024 yılı Ocak-Ağustos aralığında kredi kartı borcunu ödeyemeyen kişi sayısı bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 65’in üzerinde artış gösterdi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göreyse 4 Ekim 2024 itibariyla kredi kartlarında ödenmesi gereken borç miktarı 1.6 trilyon lirayı aşmış bulunuyor.  

BDDK’nın açıkladığı haftalık verilere göre, 4 Ekim 2024 itibarıyla bankaların bireysel kredi kartı alacakları 1.63 trilyon TL’ye ulaştı. Bu tutar 2023 yılının Ocak ayında Bireysel kredi kartı alacaklarının 558,8 milyar TL’sini taksitli, 1,07 trilyon TL’sini taksitsiz borçlar oluşturdu. Kredi kartı alacaklarındaki artış bir önceki haftaya göre yüzde 0,34 olarak kaydedilirken, bir önceki yılın aynı haftasına (6 Ekim 2023 - 40. Hafta) kıyasla yüzde 69,1 ve 2019 yılının 40. haftasına göreyse yüzde 1366 olarak gerçekleşti.

BDDK verilerine göre, bireysel kredi kartı kullanıcılarının borçlarını ödemede gecikmeleri sonucu yasal takibe düşen alacak miktarı 2023 yılının Ocak ayında 7 milyar 423 milyon TL seviyesindeydi. 6 Ekim 2023'e gelindiğinde bu rakam 12 milyar 182 milyon TL'ye yükselmişti. 4 Ekim 2024 tarihine kadar geçen süre içinde yasal takibe düşen bireysel kredi kartı borçlarında oldukça hızlı bir büyüme yaşandı ve takipteki alacaklar bir önceki yılın aynı haftasına kıyasla yüzde 268’lik bir artış göstererek 44 milyar 785 milyon TL'ye ulaştı. 

Son beş yılın verilerine bakıldığında bireysel kredi kartlarındaki takipteki alacakların 2022’ye kadar inişli çıkışlı bir seyir izlediği görülüyor. 2022’den itibaren artış eğiliminde olan takipteki alacaklar özellikle 2024 yılında çok ciddi bir artış yaşandığı gözlemleniyor.Bu durum, bireysel kredi kartı kullanıcılarının ödeme güçlükleri ve borçlarını yönetmedeki zorluklarını ortaya koyarken, BDDK’nın bireysel kredi kartı ve ihtiyaç kredisi borcunu ödeyemeyenler için yapılandırma imkanı getirmesine sebebiyet veren etkenlerden biri oldu.

TBB Risk Merkezi’nin açıkladığı istatistiklere göre, 2023 yılının ilk sekiz ayında bireysel kredi kartı borcunu ödemeyen 542.996 kişi bulunuyordu. 2024 yılının aynı dönemine bakıldığına bu sayının yüzde 65’in üzerinde bir artış göstererek 899.047’ye çıktığı görülüyor. Yine TBB verilerine göre Ağustos 2024’te 213 bin kişi ilk defa kredi kartı kullandığı, aynı ay itibarıyla 37,9 milyon kişinin bireysel kredi kartı kullandığı görülüyor. Bununla birlikte Türkiye’de kredi kartı borcu devam eden bir milyon 578 bin 751 kişi bulunuyor. 

TBB verilerine göre Türkiye’de bireysel kredi kartına sahip olanların yüzde 49,2’sinin limiti 100.000 liranın üzerinde. 50.001 TL - 100.000 TL aralığında kredi kartı limiti olanlar, %17,8 ile ikinci, 25.001 TL - 50.000 TL arasında limiti olanlar: %8,7 ile üçüncü büyük grubu oluşturuyor. 

2024 yılında kredi kartı borçlarında yaşanan olağanüstü artış sonrası BDDK, 26 Eylül 2024 tarihinde kredi kartı borçlarına yeni yapılandırma getirildiğini duyurdu. Açıklamaya göre, kredi kartı dönem borcunun ödenmesi gereken asgari tutarını ödemeyen bireysel kredi kartı sahipleri, mevcut borç bakiyelerini talep etmeleri durumunda, en fazla 60 aya kadar yapılandırabilecek. Kredi kartı yapılandırma borcunun yüzde 50’si ödeninceye kadar, ilgili banka tarafından kart sahibine tahsis edilen kredi kartı limiti artırılmayacak.

BDDK’nın 26 Eylül 2024 tarihli açıklamasında dikkat çeken bir diğer nokta da kredi kartı asgari ödeme tutarlarında da revizyona gidilmesi. Geçmiş dönemden kalan borçların, faizlerin ve bir hesap döneminde yapılan harcamaların geri ödenmesi gereken minimum tutarı olan kredi kartı asgari ödemesi yapıldığında kart sahibinin borcunun tamamı kapanmasa da gecikme faizi uygulanmıyor; ancak yalnızca asgari borç ödendiğinde kalan dönem borcuna akdi faiz uygulanıyor. Kredi kartı asgari ödemesi kart limiti 25.000 TL’nin altındaysa dönem borcunun %20’si, kart limiti 25.000 TL’nin üzerindeyse dönem borcunun %40’ı kredi kartı asgari ödeme olarak hesaplanıyordu. BDDK’nın açıklamasıyla birlikte bu oranlar, limiti 50.000 TL ve altında olan kredi kartları için dönem borcunun %20’si olarak, 50.000 TL’nin üzerinde olan kredi kartları için dönem borcunun %40’ı olarak yeniden belirlendi. 

Kredi kartı borcu yapılandırma sürecinde bireysel kredi kartlarına uygulanan azami akdi faiz oranları kredi kartı dönem borcuna göre referans orana bağlı olarak farklılaştırılırken, belirlenecek oranlar 24 Ekim'de açıklanacak ve 1 Kasım'da yürürlüğe girecek.