Doğruluk Kontrolleri
1'
İmam Rabbani Büyük İstanbul Depremi İçin Tarih Verdi mi?
Yanlış Bilgi
İlk yayın :
9 Aralık 2023
İddia şöyle;
Bir Facebook hesabı tarafından 6 Aralık 2023’te yapılan paylaşımda, İmam Rabbani adındaki bir alimin büyük İstanbul depreminin tam tarihini verdiği ve depremde nüfusun ne kadar azalacağını 1564 yılında yazdığı iddia edildi. İddiada ayrıca Rabbani’nin 2020 yılındaki salgını da yüzyıllar öncesinden yazdığı belirtilmiş.
Paylaşımın altına gelen 100’e yakın yorumdan anlaşılacağı gibi “daha evvel COVID-19 pandemisini bildiği” belirtilen İmam Rabbani’nin aynı eserinde büyük İstanbul depreminden bahsetmesi iddiası kullanıcıların bu yanlış bilgiye inanmasını kolaylaştırmış. Deprem ile ilgili buna benzer yanlış bilgiler ise uzun süredir sosyal medyada yayılıyor.
İddia YANLIŞ
→ İmam Rabbani, Nakşibendi tarikatının Müceddidiyye kolunun kurucusu olan bir İslam alimi.
→ Eserlerinde tasavvufi fikirlerine yer veren Rabbani’nin COVID-19 pandemisinin veya büyük İstanbul depreminin detaylarını paylaştığı bir eseri bulunmuyor.
Müceddidiyye Tarikatının Kurucusu İmam-ı Rabbani
2023’ün Şubat ayında yaşanan Kahramanmaraş depreminin ardından, büyük İstanbul depremi ile ilgili tartışmalar çeşitli medya kuruluşları ve sosyal medya platformları üzerinden devam etmişti. Deprem bilimcilerin sürekli uyarılarda bulunduğu büyük İstanbul depremine ne kadar hazırlıklı olunduğu ile ilgili sürekli yayınlar yapılıp yazılar yazıldı. Hatta bu konu bazı astrologların da gündemindeydi.
Büyük İstanbul depremi ile ilgili bilim insanları tarafından yapılan uyarılar nedeniyle kamuoyunda ciddi bir korku ve hassasiyet geliştiğinden, deprem tahmini ile ilgili yapılan her paylaşım sosyal medya üzerinden hızlıca yayılma riski taşıyor. İlgili iddia da bu hassasiyetlere dokunacak şekilde, bir İslam aliminin 500 yıl önce, büyük İstanbul depreminin detaylarını paylaştığını belirtmiş.
İmam-ı Rabbani, 1563-1624 yılları arasında yaşamış ve Nakşibendi tarikatının Müceddidiyye kolunun kurucusu olan bir mutasavvıf ve alim. Rabbani, tasavvuf görüşlerini ve öğretilerini "Mektubat" adlı eserinde toplamış vahdet-i vücûd düşüncesinin önemli temsilcilerinden biri. Bu eser, tasavvuf ve İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahip. Rabbani'nin fikirleri Hindistan'ı ve İslam dünyasının diğer bazı bölgelerini etkilemiş. Müceddidiyye tarikatı, günümüzde de Hindistan, Pakistan, Afganistan ve Orta Asya'da takip ediliyor.
İddiada yer alan açıklamada, bu bilginin dayandırıldığı bir kaynak verilmiş. Bu kaynakta Rabbani ile ilgili şu bilgiler yer alıyor:
26 Mayıs 1564 yılında doğan ve Hz. Ömer'in soyundan gelen İmam-ı Rabbani önemli İslam bilgini ve imamıdır. Asıl adı Ahmed Sirhindi olan Rabbani'nin 2000 ve 2700 yılları arasında zamanda yolculuk yaptığı iddia ediliyor. Zaman yolculuğu yaptığına dair bilgileri içeren bir kitap olduğu ancak bu kitabın kayıp olduğu iddia ediliyor.
Görüldüğü gibi kaynak olarak verilen yazıda da Rabbani’nin bu bilgileri paylaştığı kitabın “kaybolduğu” bilgisi yer alıyor. Ardından gelen açıklamaların tamamında İstanbul’un bugünkü nüfusunu 500 yıl önceden tahmin ettiği ve yaşanacak depremde 3 milyon kişinin yaşamanı yitireceğini kaydettiği belirtilmiş. Bütün bu açıklamalardan sonra da bu bilgilerin bir iddiadan ileri gidemediği aktarılmış.
İddiada ayrıca Rabbani’nin 2020 yılındaki salgını da yüzyıllar öncesinden yazdığı da belirtilmiş. Paylaşıma böyle bir cümle ile başlamak iddianın daha gerçekçi görünmesi için araç olarak kullanılmış. Ancak Rabbani’nin eserlerinin hiçbirinde salgın veya deprem gibi olayların tahmininden bahsedilmiyor.
İstanbul Depremi ile İlgili İddialar El Serhendi Efendi Adıyla da Dolaşımda
Büyük İstanbul depreminin ne zaman yaşanacağı ve kaç kişinin hayatını kaybedeceği gibi kehanetlerin kaynağı olarak El Serhendi Efendi isimli bir alim de gösterilmiş. Ancak El Serhendi Efendi Turgut Yüksel tarafından yaratılmış kurgusal bir karakter. Yüksel K24’teki yazısında, bu karakteri 2014 yılında Ot Dergisi’nde yer alan Kent Rehberi isimli köşesi için yazdığını belirtmiş.
Sonuç olarak;
İmam Rabbani'nin COVID-19 pandemisi gibi İstanbul depreminin de tam tarihini ve nüfusun ne kadar azalacağını 1500’lü yıllarda kaleme aldığı iddiası yanlış.
İLGİNİ ÇEKEBİLİR