Genel Bütçeli İdarelerin Bütçesi 2021'e Göre %30 Arttı

2022 yılında devlet kurumlarının bütçe planlamalarını içeren merkezi yönetim bütçe kanunu 17 Aralık 2021’de TBMM tarafından kabul edildi. 41 kurumun bulunduğu genel bütçeli idarelerin toplam bütçesi 2022’de 2021’e göre % 30 artış göstererek 1,7 trilyon TL olarak belirlendi.

2022’de genel bütçeli idarelere ayrılan toplam bütçenin yaklaşık % 45’ini alan Hazine ve Maliye Bakanlığı’nı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı izledi. Bu beş bakanlığın bütçesi genel bütçeli idarelere ayrılan toplam bütçenin % 31’ini oluşturdu.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesiyle kurulan ve geçtiğimiz yıl Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı olarak ikiye bölünen Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2022 bütçesinde iki ayrı bakanlık olarak yer aldı. 2021 bütçesinde genel bütçeli idarelere ayrılan bütçenin yaklaşık %12 sini alan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın yerini alan iki bakanlığın toplam bütçesi ise %9,6’da kaldı. Türkiye’nin Eylül 2021’de Paris İklim Anlaşması’nı imzalamasıyla ismi değiştirilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2022 bütçesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak geçerken genel bütçeli idarelerde yer alan Türkiye İstatistik Kurumu 2022 bütçesinde özel bütçeli idareler cetvelinde yer aldı.

2022 yılında genel bütçeli idarelerden yalnızca bakanlıklar göz önüne alındığında, 17 bakanlık arasında en çok bütçenin 774,9 Milyar TL ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ardından Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’na ayrılmış olduğu görülüyor. Bunun yanında, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ayrılan bütçenin, genel bütçeli idarelerin tamamının %44,8’ini oluşturuyor.

2022 yılının genel bütçeli idareleri arasında son bir yılda bütçesi oransal olarak en fazla artış gösteren kurum Strateji ve Bütçe Başkanlığı oldu. 2021’e göre %173 artış gösteren Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın bütçesinin % 98’ini ise yedek ödeneğe ayrılan pay oluşturdu. Yedek ödenek kalemi bütçede başlangıçta öngörülemeyen hizmetlerin karşılığı olmak üzere veya yıl içi gelişmeler neticesinde yapılan tahminlerde sapmalar olması ihtimaline karşılık hizmetleri aksatmamak amacıyla ihtiyat olarak ayrılan paydır.

Sadece bakanlık bütçelerine değil, genel bütçeli idarelerin tamamına bakıldığında ise ilk 20 sıralaması ise aşağıdaki grafikte görülebilir. Genel bütçeli idarelerin sıralamasında ilk 20 içinde yer alan ancak bakanlık olmayan kurumlar ise şu şekilde:

● 56,9 Milyar TL ile Emniyet Genel Müdürlüğü, ● 35,9 Milyar TL ile Jandarma Genel Komutanlığı, ● 27,7 Milyar TL ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı, ● 16,1 Milyar TL ile Diyanet İşleri Başkanlığı ve ● 5,5 Milyar TL ile Gelir İdaresi Başkanlığı.

Genel bütçeli idareler arasında 2021’deki 13 milyar liralık bütçesinin çoğunu personel giderine ayırdığı için ek bütçe isteyen Diyanet İşleri Başkanlığı’nın isteği gündeme gelmişti. 2022’de yaklaşık 16,1 Milyar TL bütçe ayrılan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bütçe açısından içinde İçişleri ve Dışişleri Bakanlıkları da bulunan toplamda 7 ayrı bakanlığı geride bıraktı.