Kanserin “B17 Vitamini” Eksikliğinden Kaynaklandığına Yönelik İddialar

Benzer iddialara sosyal medyada uzun süredir rastlamak mümkün. 

Uzun süredir sosyal medyanın gündeminde olan iddialarda, kanser hastalığının yalnızca B17 vitamini eksikliği anlamına geldiği ve hastaların kemoterapi, ameliyat ve ağır ilaçlar gibi tedavi yöntemlerine başvurmasına gerek olmadığı ifadeleri öne sürülüyor. Dünya çapında uzun süredir yayılmakta olan iddialarda bu ifadeler baz alınarak, “kanser endüstrisinin” bu bilgileri kasıtlı olarak gizlediği, hatta bazı ülkelerde “kanseri tedavi edebileceği için B17’nin yasaklandığı” gibi iddialar da üretiliyor.  Bu iddialar ilk olarak ABD’de yayılmaya başladı ve Türkiye’de de sosyal medyada örneklerine sıklıkla rastlanıyor ve bu paylaşımlar yüksek etkileşim topluyor. Evrim Ağacı’nın konuyla ilgili iddiaları yanlışladığı ilk içeriği 2012’de yayımlanmış. Covid-19 döneminde virüsün kendisine ve aşılara yönelik olan iddialarda sağlık alanındaki dezenformasyonun ne kadar tehlikeli boyutlara varacağını görmüştük. Kanserin bir hastalık olmadığı ve “B17 vitamini” eksikliğinden ibaret olduğuna yönelik iddiaların uzun yıllardır dolaşıyor olması da bunu destekler nitelikte. 

Kanser, yüzlerce tipi bulunan ve hücrelerin kontrolsüzce bölünüp çoğalması sonucu vücutta zararlı tümörler oluşturması anlamına gelen gerçek bir hastalık. Kanserin meydana gelmesinde tek bir sebep yerine, yaşam ve çevre koşulları, genetik yatkınlık ve hayat biçimi gibi çeşitli faktörler rol oynamaktadır. Kanser tipleri yaşanan coğrafyaya ve cinsiyete göre dahi farklılık gösterirken, tek tip bir tedavi yöntemi de bulunmuyor. Kanser tedavisinde günümüzde ağırlıklı olarak tıbbi kabul gören tedavi yöntemleri cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi şeklinde. Elbette bu tedaviler de hastalığın seyrine göre değişiklik gösterebiliyor. Ancak sosyal medyada viral nitelik kazanan bazı öneri ve tıbbi geçerliliği olmayan bazı alternatif “tedaviler”, kanser hastalarına yanlış ümit aşılamakla beraber tehlikeli sonuçlar da doğurabiliyor. 

Bu örnekte B17 “vitamininden” bahsedildiğini görüyoruz. Öncelikle B17’nin bir vitamin olmadığını belirtmek gerekiyor. Vitamin B17 olarak bahsedilen madde aslında kısaca “laetril” olarak adlandırılan kimyasal bir madde. Laetril, bazı kabuklu yemişlerde, bitkilerde ve meyve tohumlarında (örneğin kayısı) bulunan bir bitki maddesi olan amigdalinin insan yapımı bir şeklidir. Yani bu madde aslında bir vitamin olmamakla birlikte, özünde bir zehir olan siyanür de barındırıyor ve belli bir dozun üzerinde kullanılması ölüme sebebiyet verebilir. Dünyanın en büyük bağımsız kanser araştırma kuruluşu olan Cancer Research UK’nin tanımı da aşağıda görülebilir. 

Konuyla ilgili iddiaların 1800’lerden geldiği ve laetrilin vücut tarafından işlendiğinde siyanüre dönüştüğü, bu yüzden de siyanürün kanser hücrelerini öldürdüğü düşünülen bir zehir görevi gördüğü öne sürülüyor. Ancak laetrilin kanseri tedavi edebileceğini söylemek için yeterli güvenilir bilimsel kanıt bulunmuyor. 

New England Journal of Medicine'de yayınlanan, 78 kanser hastasını amigdalin ile tedavi eden 1982 tarihli bir insan denemesi şu sonuca varmıştır:

“Kanserin iyileştirilmesi, iyileştirilmesi veya stabilizasyonu, kansere bağlı semptomların iyileştirilmesi veya yaşam süresinin uzatılması açısından önemli bir fayda gözlenmedi.”

Amigdalin, laetrile ve kanserle ilgili 200'den fazla alıntılanan 2015 tarihli inceleme de şu sonuca varmıştır:

“Laetril veya amigdalinin kanser hastaları için yararlı etkileri olduğu iddiaları şu anda sağlıklı klinik verilerle desteklenmemektedir.”

Sonuç olarak, B17 adı altında insan yapımı şekilde pazarlanan madde aslında bir “vitamin” olmamakla birlikte, laetril ve amigdalinin kanser tedavisinde herhangi bilimsel bir etkisi görülmedi. Bunun yanında, bu maddelerin fazla tüketimi, siyanür zehirlenmesine neden olmaktadır. 

Bir Twitter kullanıcısı tarafından yapılan paylaşımda kanserin “yalnızca b17 eksikliği olduğu” iddia edilmişti. Öncelikle, B17 gerçek bir vitamin değildir ve doğada doğal olarak bulunan (örneğin kayısı çekirdeğinde) laetril ve amigdalin gibi maddelerin insan yapımı halini ifade etmek için kullanılıyor. Bu maddelerin kanserin önlenmesi ya da tedavisi konusunda bir etkisi bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış değil. Bunun yanında, bu maddelerin aşırı dozu da siyanür zehirlenmesi ile sonuçlanmaktadır.