Belçika'da Kola Satışının Yasaklanması Güncel mi?

Söz konusu iddia son günlerde ve uzun yıllardır sosyal medyada aynı görselle dolaşıma sokuluyor. Konuya dair araştırma yapıldığında Belçika’da Coca Cola satışının yasaklanmasına dair haberlerin 24 yıl öncesine dayandığı görülüyor. Dönemin haberlerine bakıldığında Belçika'da onlarca çocuğun Coca Cola'dan ciddi bir biçimde zehirlendiğinin ortaya çıktığı görülüyor. Ardından 1999 yılında kola içenlerde zehirlenme şüphesi sonucu geçici bir süre için Belçika’da kola satışı durdurulmuş. Haziran 2023 itibarıyla satışın durdurulması söz konusu değil; satışın yasaklanması güncelliğini yitirmiş.

Olay, tarihler 8 Haziran 1999’u gösterdiğinde ilk olarak 40’ın üzerinde Belçikalı öğrencinin midelerinde yaşanan sıkıntılarının ardından hastaneye kaldırımasıyla başlıyor. Hastaneye kaldırılan öğrencilerin şikayetlerinden önce kola içtiklerini öğreniliyor ve Coca Cola’nın ülkede satışı durduruluyor, vakalara dair araştırma yapılıyor. Araştırmaların sonucu kolanın tadına dair herhangi bir sıkıntı olmadığı, sıkıntının şişelenme sırasında kullanılan karbondioksit gazının bozuk olmasından kaynaklı olduğu yönündeymiş.

Associated Press arşivlerinde yer alan videoda, Coca Cola’nın o dönem yaşanan olaylar hakkında yaptığı açıklama izlenebiliyor. Şirketin o dönemki başkanı olan Douglas Ivester, açıklamasında Belçika halkını hayal kırıklığına uğrattığı için özür dilemiş, güvenlerini kazanmak için elinden geleni yapacağını belirtmiş.

Belçika’nın ardından Hollanda, Lüksemburg, İspanya ve Fransa’da da Coca Cola satışına yasaklar getirilmiş. Yasak kısa zamanda kaldırılmış, Coca Cola’nın satışına devam edilmiş. Dönemin Belçika Sağlık Bakanı Luc Van den Bossche’ın açıklamasına göre, Coca Cola ürünlerini içip rahatsızlanan 249 vakaya rastlanmış.

Avrupa’da da Coca Cola’nın satışının durdurulmasının ardından Türkiye’de dönemin Ticaret Bakanlığı durum hakkında detaylı inceleme başlatmış. Bakanlık, Coca Cola ve ürünlerini incelemeye almış, inceleme sonucunda ise Türkiye’de üretilen Coca Cola ürünlerinde sağlığı tehdit edici herhangi bir unsura rastlanmadığı açıklanmış.

Söz konusu Twitter paylaşımında Coca Cola’nın Belçika’da yasaklandığı iddialarının yanı sıra kolanın içinde kansızlığa yol açtığı iddia edilen hemoliz (hemolyse) maddesinin de yer aldığı belirtilmiş. Kolanın sebep olduğu rahatsızlıkların nedenini araştırmak için oluşturulan dönemin Yüksek Sağlık Konseyi Çalışma Grubu’nun incelemesinin ardından hemolize neden olabilecek yeterli veri bulunmadığı sonucuna ulaşılmış. Dönemin Sağlık Bakanlığı’nın hemoliz belirtilerleri hakkında konuşmasının iddiaları güçlendirmiş olabileceği biliniyor. 

Çalışma grubu araştırmaları sonucunda bu vakaların zehirlenme sebebiyle değil Kitle Sosyojenik Hastalığı (Mass Sociogenic İllness) nedeniyle ortaya çıktığını belirtmiş. Bu da gerçek fiziksel belirtiler gösteren kötü koku, tada hassas olan kişilerde ortaya çıkan psikosomatik bir rahatsızlık olarak tanımlanıyor.

Hemoliz (hemolyse) kandaki kan hücrelerinin (alyuvarların) parçalanması anlamına geliyor. Hemoliz hemolitik anemi isimli kan hastalığını beraberinde getiriyor. Hemolitik anemi ise bu alyuvarların normal ömürlerini tamamlamadan yıkıma uğrayarak kan dolaşımından uzaklaşması halinde gerçekleşiyor. Coca Cola'nın hemolize neden olduğu yönündeki bu iddiaları şirketin reddettiği görülüyor.

Bir Instagram hesabı tarafından yapılan paylaşımda Belçika'da kola satışının yasaklandığı ve Belçika Sağlık Bakanı’nın Coca Cola’nın tüm ürünlerini piyasadan çekilmesini emrettiği iddia edilmişti. Belçika’da Coca Cola yasağı 1999 yılında kısa bir süreliğine gerçekleşmiş. Haziran 2023 itibarıyla böyle bir yasak bulunmuyor. Söz konusu paylaşımda iddia edildiği gibi Hemoliz de bir madde değil, kan hücrelerinin parçalanması olayı. Hemoliz sonucu da bir tür Anemi olan hemolitik anemi oluşuyor Şirket, kolanın hemolize neden olduğu yönündeki bu iddiaları da reddetmiş.